BUGÜNDEN  itibaren Türkiye’deki genel seçimler için Hollanda’da üç gün süreyle oy kullanacağız. Hollanda’daki 242 bin 993 seçmen Deventer ve Rijswijk’te oluşturulan sandıklarda oylarını kullanabilecekler.

Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının yurtdışında oy kullanmasının ilk provası geçen yıl Cumhurbaşkanlığı halkoylamasında yapıldı; Hollanda’da katılım oranı yüzde 5,7 idi. Bu orana gümrük kapılarında kullanılan oylar dahil değil, ama yine de çok düşük.

Türkiye dışında toplam 2 milyon 867 bin 658 seçmen 54 ülkede 112 sandıkta oy kullanacak.

Ben, bu genel seçimlerde Hollanda’da katılım oranının yüzde 20 ile 30 bandında olacağını tahmin ediyorum. Yani toplam 242 bin 993 seçmenden 50 – 60 bininin sandığa gideceğini sanıyorum.

****

Peki, kullanılan oyların Türkiye’deki seçimlere yansıması nasıl olacak?

Bir defa şunu en başta söyleyelim; yurtdışında ya da gümrük kapılarında kullanılan oylar Türkiye’de nüfus kaydının olduğu illere birebir yansımayacak. Yani Türkiye’deki nüfus kaydınız örneğin Karaman’da ise, oyunuz doğrudan Karaman’da kullanılan oylara katılmayacak.

Ayrıca, yurtdışı oylarının bağımsız adaylara da herhangi bir getirisi yok.

***

Gelelim yurtdışı oylarının seçim sonuçlarına nasıl yansıyacağı sorusuna…

Bunun için YSK üç aşamalı katsayı formülünü bulmuş ki bu bence yurtdışı oylarının şu andaki yasalara göre Türkiye’deki seçimlere adaletli şekilde yansımasını sağlar.

İlk aşamada partilere kullanılan yurtdışı oyları, Türkiye’de kullanılan oylara eklenerek toplam parti oylarının yüzde 10’luk seçim barajını geçip geçmeyeceği tespit edilecek. Örneğin HDP Türkiye’de 4 milyon 700 bin, yurtdışında 75 bin oy almışsa, toplamda 4 milyon 775 bin oy aldığı ve bu oy sayısının seçim barajını geçmek için kullanılan toplam geçerli oyların yüzde 10’una tekabül edip etmediği hesaplanacak.

***

İkinci aşamada yurtdışı oylarının Türkiye’de seçim çevrelerine nasıl yansıyacağının hesabı yapılıyor. Bunun için de bir katsayı hesaplama formülü getirilmiş. Bu hesaplama formülüne göre yurtdışı oylarının toplamı Türkiye’de kullanılan oy sayısına bölünerek bir katsayı bulunuyor.

Örnek verelim…

Yurtdışı oy toplamının 500 bin olduğunu farz edelim.

Türkiye’de kullanılan oy sayısını da örneğimizde 40 milyon sayalım.

500 bini 40 milyona bölünce elde edilen katsayı 0,0125.

Kayseri seçim çevresinde 1 milyon 500 bin oyun kullanıldığını örnek alacak olursak, bu oy sayısını daha önce hesap edilen katsayı ile çarpınca ortaya çıkan rakam 18 bin 750. Böylece yurtdışı oylarının Kayseri seçim bölgesine yansıması bulunmuş olacak. Kayseri seçim bölgesinin toplam oyu 1 milyon 518 bin 750 olarak kabul edilecek.

***

Üçüncü aşamada Türkiye’deki seçim çevrelerinde partilere yansıyacak oyların hesaplanması yapılıyor.

Yine Kayseri seçim çevresini örnek göstererek hesaplamalarımızı sürdürelim. Bu aşamada yurtdışı oylarının Türkiye’deki seçim çevrelerine yansıması için yine bir katsayı hesabı yapılıyor.

Farz edelim ki toplam 500 bin yurtdışı oylarının 100 bini MHP’ye verildi. 100 bin MHP oyunu toplam kullanılan yurtdışı oy sayısı olan 500 bine bölünce her bir seçim bölgesinde MHP’ye yansıyacak oyların hesabı için ortaya çıkan katsayı 0,20.

Toplam yurtdışı oylarının Kayseri seçim çevresine yansıması olan 18 bin 750’yi MHP yurtdışı oyları katsayısı olan 0,20 ile çarpınca ortaya 3 bin 750 rakamı çıkıyor. Böylece MHP’nin Kayseri seçim çevresinde aldığı oylara 3 bin 750 yurtdışı oyu eklenir.

Yine Kayseri seçim bölgesinden ikinci bir örnek verelim…

Örneğin yurtdışı oylarının 180 bini CHP’ye verildi. Yukarıdaki örnekteki katsayı hesaplama formülüne göre 180 bin oyu 500 bine bölünce CHP’nin katsayısı 0,36 olarak hesap ediliyor. Yurtdışı oylarının Kayseri seçim çevresine yansıyan 18 bin 750’yi 0,36 ile çarpılması sonucu ortaya çıkan 6 bin 750 yurtdışında kullanılan oy CHP’nin Kayseri seçim bölgesinde aldığı oylara eklenecek.

Yine Kayseri örneğinden devam ederek Kayseri seçim bölgesinde CHP ve MHP’nin ikinci parti olmak için başa baş bir mücadele verdiğini farz edelim.

Bu başa baş mücadelede MHP’nin Kayseri’de 302 bin 400, CHP’nin ise 299 bin 650 oy aldığını farz edelim.

Yurtdışı oylarının partilere yansıtılması sonucu MHP’nin oyu (302 bin 400 + 3 bin 750) = 306 bin 150 olacak. CHP’nin oyu ise (299 bin 650 + 6 bin 750) = 306.400 olarak hesap edilecek.

Böylece yurtiçi oylarına göre Kayseri seçim bölgesinde 2. olan MHP, yurtdışı oylarının oransal katsayı hesaplama yoluyla yurtiçi oylarına eklenmesi sonucu bu seçim çevresinde 3. parti konumuna düşecek ve büyük bir ihtimalle 250 oy farkıyla bir milletvekilini CHP’ye kaptıracak.

***

Yukarıdaki Kayseri seçim çevresi örneğinde de görüldüğü gibi, özellikle siyasi partiler arasında başa baş bir yarışın olduğu seçim çevrelerinde yurtdışı oyları belirleyici faktör olacak ve seçim çevrelerinde milletvekili dağılımını etkileyecek.

Yurtdışında yaşayan Türk yurttaşlarına tanınan bu seçme ve seçilme hakkından yararlanarak demokrasi adına oy kullanmamız oldukça önemli. Tercih ettiğimiz partilere yurtdışında vereceğimiz oyların Türkiye’deki yansıması ve önemi belki de sanıldığından daha fazla.

Onun için siyasi tercihlere göre oy kullanılmasında fayda var. Çünkü demokrasilerde her bir oyun önemi var.

Elektronik posta: syavuz@kpnmail.nl
Twitter: @SYavuzTR
Facebook: www.facebook.com/selamunyavuz

© InterAjans – Haberlerin tüm hakları İnterAjans’a aittir, izinsiz kullanılamaz.

View full post on InterAjans.nl