GÜNÜMÜZ demokrasi anlayışında yurttaşların devlete karşı yükümlülükleri olduğu gibi, devletin de yurttaşlara karşı yükümlülükleri olduğu bir gerçek.

Yurttaşlık hakları Fransa’da 1789 Fransız devriminden sonra, Hollanda’da 1848 Thorbecke Anayasası ve Türkiye’de ise Cumhuriyetin kurulması ile güvence altına alındı.

Fransız Devrimi İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi, ‘Egemenlik milletin olacaktır‘ cümlesiyle başlar.

1921’de TBMM’nin kabul ettiği Anayasa’nın 1. Maddesi “Hâkimiyet bilâ kaydü şart milletindir” diye başlardı. 1982 Anayasası’nın 6. Maddesinde aynı anlama gelen “Egemenlik, Kayıtsız Şartsız Milletindir” ifadesi yer aldı.

Yurttaşlık haklarının iki asırdan daha uzun bir süredir bu vizyondan yola çıkılarak elde edildiği Avrupa’da ve Türkiye’de bu süreç içerisinde devletin yurttaşla olan ilişkisi ve karşılıklı sorumlulukları giderek yurttaşlar lehine günün şartlarına uyarlanarak yenilendi.

Bilgi edinme hakkı

Son 40, 50 yılda yurttaşlar lehine kazanımlardan birisi de devletin yurttaşa karşı şeffaf olması.

1978’de Fransa ‘Resmi Belgelere Ulaşım Yasası’nın yanı sıra iki değişik yasa daha çıkararak ve iki komisyon kurarak devletin şeffaflığı konusunda bir düzenlemeye gitti. Daha sonra 2000 yılında çıkarılan yeni bir yasa (DCRA Act) ile daha önceki yasaların ve komisyonların daha eşgüdümlü ve yurttaşların kamusal bilgilere daha kolay ulaşması için yeni bir düzenlenme getirildi.

Hollanda’da 1980 yılında yürürlüğe giren ‘Bilgi Edinme Yasası‘ her bir yurttaşın bilgi edinme hakkını yasal olarak düzenledi; 1983 Anayasası’nın 110. Maddesinde ise bu hak anayasal güvence altına alındı. 1980’deki yasal düzenleme de zaman içerisinde hep yurttaşlar lehine değiştirildi. Hatta en son düzenlemede istenilen bilgiyi zamanında vermeyen devlete veya bir kamu kuruluşuna karşı yaptırım da getirildi; yasada belirtilen süre içerisinde yurttaşa istenilen bilgiyi vermeyen kamu kuruluşu bilgi isteyen yurttaşa bin 260 Euro ödemek zorunda.

Türkiye’de yurttaşların bilgi edinmeleri ile ilgi düzenleme 9 Ekim 2003 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen 4982 sayılı ‘Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’ ile yapıldı. Bu yasal düzenlemenin 1. Maddesinde aynen şöyle deniliyor: “Bu Kanunun amacı; demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.”

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB)

5978 sayılı yasa ile kurulan Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, 6 Nisan 2010 tarihinde 27 bin 544 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu kamu kuruluşunun Danışma Kurulunda Hollanda’dan da dört üye var.

Kısaltışmış adı YTB olan Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı her yıl yurtdışında yaşayan Türk yurttaşları yararına programlar düzenleyerek maddi yardımda bulunuyor. 2015 yılında uygulanacak mali destek programları dört ana başlıkta toplanmış: Yurtdışı Vatandaşlar, Soydaş ve Akraba Topluluklar, Uluslararası Öğrenciler ve Ortak Programlar.

Önceki yıllarda da bu ve buna benzer programlarla yurtdışındaki sivil inisiyatiflere ve sivil toplum kuruluşlarına mali destek sağlandı.

Mali destek kime, ne amaçla ve ne kadar yapılıyor?

9 Ekim 2003 tarihinde TBMM tarafından kabul edilen 4982 sayılı ‘Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’ hükümleri gereği bu mali desteklerin hangi kuruluşa, ne amaçla ve ne kadar mali yardım yapıldığını öğrenmek her Türkiye Cumhuriyeti yurttaşının hakkı.

Önce bu haktan yararlanarak elde ettiğimiz şu belgeye bir göz atalım:

Elimizdeki bu belgeye göre 2012 ve 2013 yıllarında Hollanda’daki Türk sivil toplum kuruluşlarına YTB tarafından toplam yaklaşık 940 bin Türk Lirası mali destek sağlanmış. 2012 ve 2013 yıllarının ortalama döviz kuruyla hesaplayınca anılan yıllarda Hollanda’ya 450 bin Euro civarında bir mali destek aktarılmış.

Aynı yıllarda beş Avrupa ülkesindeki Türk sivil toplum kuruluşlarına aktarılan miktar toplam 31 milyon 360 bin Türk Lirası; yani 15 milyon Euro’dan biraz fazla.

Belgedeki dikkati çeken diğer bir nokta da 2013’deki mali desteğin 2012’ye göre artış kaydetmesi. 2014 ve 2015’te bu desteğin daha da arttığı muhtemel. Ama bu konuda kesin bilgi şu an elimizde yok.

“Açık toplum, şeffaf devlet”

Adı geçen yasaya dayanarak Hollanda’ya yaklaşık 450 bin Euro tutarındaki mali desteğin hangi kuruluşlara, ne amaçla ve ne kadar olduğu konusunda bilgi vermek Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın üzerine düşen bir görev.

Mali desteğin hangi kuruluşlara verildiği konusunda hiçbir öngörüm ya da önyargım yok; kimse de elinde kesin bilgi ve belge olmadan önyargı sahibi olmasın.

Ancak, şaibelere yer bırakmamak için Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı bu konuda Hollanda Türk kamuoyunu acilen bilgilendirmesi gerekir.

Çünkü 4982 sayılı ‘Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’ yasasındaki eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak, ‘açık toplum şeffaf devlet’i gerektirir!

Elektronik posta: syavuz@kpnmail.nl
Twitter: @SYavuzTR
Facebook: www.facebook.com/selamunyavuz

© InterAjans – Haberlerin tüm hakları İnterAjans’a aittir, izinsiz kullanılamaz.

View full post on InterAjans.nl